Bron: FAW
blz. 1 1 Reis journaal 1805 14 maart 's morgens 9 uren per extra post van Dusseldorff vertrokken ten 10 ½ ariveerde 5 wij te Benrath waar wij het keurvorstelijk slot [1] bezigtigden 't welk des somers door de Hertog bewoond word. De apartementen van laatstgenoem- de zijn zeer schoon, zoo wel als die van de Hertogin. De vloeren zijn alle different ingelegd. Door de 10 komst van den Hertog wierden wij in 't bezigtigen van het slot gestoord zoo dat wij het zelve maar gedeeltelijk konden zien. De tuinen zijn in een mooie smaak aangelegd en van het slot heeft men een zeer heerlijk gezigt op den Rhijn. Te 11 uuren 15 reeden wij weder af en kwamen te 1 uuren teUpladen, een klein dorpje. Zeer aangenaam gesitueerd. Hier hielden we het middagmaal en reeden te 2 uuren weer af. ½ voor 4 waaren wij te Mulheim een zeer zindelijk en welbebouwde 20 stad waar wij ons niet ophielden. Vervolgens pas- seerde wij Deutz alwaar ons rijtuig bleef, waar- na wij met de gierbrug over den Rhijn gingen. Aan de overzijde wierd door de comiesen ons coffer gevisiteerd. Ook wierd hier na onze pas gevraagd, 25 welke wij van 't stadhuis moesten terug laten halen. Deutz ligt vlak tegenover Keulen waar wij omtrent te ½ 6 waaren. Wij namen onzen intrek in 't logement "De Heilige Geest". Na thee gedronken te hebben deden wij een 30 blz. 2 [2] wandeling door de stad en zagen de Domkerk van buiten, zijnde het te donker om er in te gaan. Het is een verbazend groot gebouw van een zeer antique 35 bouworder. De stad is zeer groot doch luguber slegt bestraat en bestaat voor 't grootste gedeelte uit ouderwetse huizen. Maar daarentegen is de ligging aan den Rhijn overheerlijk. Na gesou- peerd te hebben begaven wij ons ter rust. Den 40 15 vertrokken wij morgens ten 4 uuren met de diligence op Coblentz. Te 6 uuren waren wij te Wes(se)ling en omtrent 8 uuren te Bonn alwaar (we) onze pas moesten vertoonen. Te 10 uuren te Gerlesberg en te 12 uuren 45 te Remage waar wij een zeer slegt diné hadden. Te 1 uuren reeden wij weder van daar, passeerde vervolgens Zinzig en waren te 4 uuren te Opdeproel en te ½ 6 te Andernach. Van Keulen tot Bonn is alles vlak land waar 50 men geen enkele boom ziet, doch van de laatst genoemde plaats tot Andernach reid men tusschen hoogen bergen om rotsen meestal met den wijnstok beplant aan den voet, van welke den Rhijn voortvloeid. Hier 55 heeft men de schoonste gezigten. Te ½ 9 waaren wij te Coblenz waar wij onze pas weeder moesten vertoonen. Wij namen onze intrek in 't logement "die Golden Apfel" waar wij het vrij slegt hadden. De stad is iets 60 blz. 3 beter bebouwd als Keulen. Aan den Rhijn ligt een schoon slot toebehoord hebbende aan den Keurvorst van Trier. Den 65 14 gingen wij ½ voor 10 uuren per extra post van Coblenz en passeerde den Rhijn met de Gierbrug zijnde aan geen van beide de zijde gevisiteerd. Ook werd niet na onze pas gevraagd. Vlak over Coblenz ligt het dal van Ehrenbreitstein en 70 het fort van dezelfde naam is op ontzettend steile rots gebouwd. Het gezigt van beiden kanten van den Rhijn hier is verrukkend. Te 11 uuren waren wij te La(h)nstein waar wij met een pont over de La(h)n moesten, zijnde een arm 75 van den Rhijn. ½ over 12 bevonden wij ons te Blauberg een armoedig plaatsje dog in een aangenaam dal gelegen. Van alle kanten zeer hoogen bergen omringd. Hier hielden wij een vrij goed middagmaal en reeden ½ 80 over 1 weeder af. Vervolgens kregen wij een zeer slegte weg zoo dat ma reeds eenige teide op 't punt van omvallen geweest te zijn wij het besluit namen om van de wagen te gaan als de paarden tot over den buik in 85 de modder zakten en zelfs zoo dat het Rijtuig vast zat en de paarden beide neervielen. Geluk- kig dat wij slegts een 1/4 gaans van Nastede af waren, daar wij die nagt blijven zoude. Na dat de voerman de paarden afgespannen en 90 met veel moeite uit de modder getrokken blz. 4 had wandelde wij na de genoemde plaats en zonden direct twee paarden ter hulp dog zon- 95 der vangt, also het rijtuig als in de modder be- graven was en met geen 4 paerden er weder uit te krijgen was. Wij lieten dus ons coffer door twee mannen haalen, moetende het rijtuig tot den volgende morgen op de weg 100 blijven staan. Wij logeerde te Nastede in 't Posthuis. Zondag den 17 vertrokken wij 's morgens 7 uuren van hier per extra post en waren te ½ 11 te Kemel. Tot hier hier toe was de weg zeer slegt, dog vervolgens 105 kwamen wij op de chaussée en bevonden ons ¼ over 12 te Schwalbach waar wij dineerde. Dit stadje is vrij matig gebouwd en ligt in een aan- genaame valley tusschen bergen van een ont- zettende hoogte. Wij hielden ons hier ½ uur 110 langer op om een dezelven te beklimmen. Ook gingen wij nog even in de Roomsche kerk. ¼ voor 2 uuren reeden wij weer af en kwamen te 4 uuren te Wiesbaden. Een vrij goede stad. In 't logement daar wij ½ uur stil waren ont- 115 moete wij een Hollander, zijnde de baron van Nooden die ons direct aansprak toen hij vernam dat wij landgenoten waren . Te ½ 6 bevonden wij ons te Mainz Cassel een kleine plaats aan den Rhijn geleegen van waar men 120 een allerschoonste gezigt op de schuins tegenover blz. 5 liggende stad Maintz. heeft. Wij logeerde hier in "De stad Frankfort" en hadden het er zeer na ons 125 genoegen. De weg van Coblentz tot Wi(e)sbaden is zeer fraai en frappeerde vooral iemand die nooit een bergagtig land gezien heeft. Alles wat zich hier aan het oog voordoet is enkeld natuur. Men heeft gestaadig verandering van gezigten die alle 130 even verukkend zijn. Den 18 gingen wij 's morgens vroegtijdig een wandeling door Maintz doen. Wij hadden omtrent ½ uur noodig om de schipbrug over te gaan, welke op 47 schuiten rust, zijnde de Rhijn hier zeer breed. 135 Op het midden der brug heeft men een heerlijk uitgestrekt gezigt en Maintz over 't geheel ge- noomen is een zeer goede stad. Doet zich aan de rivier kant bijzonder wel voor. Ook liggen in de nabijheid van de stad zeer hooge bergen. Er zijn 140 hier veel groote gebouwen waarvan de meeste door de Fransche geocupeerd worden. Het Arsenal aan den Rhijn geleegen is vooral zeer groot en van en reguliere bouworde. 'T ½ 12 vertrokken wij van Cassel met de diligence die 145 extra goed is, zijnde altijd een conducteur op dezelve om de order te bewaren en tevens te zorgen dat de postillons zich niet langer dat volstrekt noodig is ophouden. Het is een rij- tuig voor 9 passagiers en het is niet geoorloofd 150 er op te rooken, Ter Hadersheim waar men ver- sche paarden krijgt waren wij ¼ voor 2 uuren en te ½ 5 te Frankfort. Hier stapten wij blz. 6 160 af in 't logement "Das Engelische Hofe" 't welk het voornaamste is en voor een paleis kan gehouden worden. Wij waren er bij uitneemenheid na ons genoegen, dog het is er enorm duur. Na thee gedronken te hebben gingen wij om 6 uuren 165 na de comedie 't welk een fraai en ruim ge- bouw is en veel overeenkomst met (de) Amsterdamsche Stadsschouwburg heeft voor zoo ver het binnenste van het gebouw betreft. Dog het toneel is iets kleinder. Er zijn 4 loges boven elkander. De 170 plaatsen in 't parterre, waar wij zaten, kosten [3] 11-12 Kroutzers. Het was er dien avond zeer vol, zijnde het de eerste representatie van "Rinaldo der Räuber Hauptman" 't geen vrij wel uit- gevoerd wierd. Te 9 uuren ging de comedie 175 uit. Den 19 en 20 bragten wij den tijd door met binnen en buiten de stad te wandelen. De environs zijn heerlijk en leveren zeer aangenaam wandel- wegen op langs welke een meenigte buiten- 180 plaatsen en tuinen liggen. Er zijn hier in den omtrek ook veel wijnbergen dog niet zeer nabij de stad zoodat wij er niet heen konden wandelen. Frankfort is een groote wel bebouwde, vrolijke en vrij zindelijke plaats. 185 er zijn veel ruime pleinen en een aantal breede straten waaronder de Zeilstraat uitmunt, die bijna alleen uit schoone groote huizen bestaat. Er is hier voor een vreemdeling weinig aanmerkenwaardigs te zien als 190 blz. 7 alleen de groote zaal op 't stadhuis waar eertijds de krooning des keizers plaats had daar wij niet wisten dat die zaal slegts des morgens van 9 tot 195 12 uuren te zien is. Zo kwamen wij tot ons leedwe- zen voor een gesloten deur. De luxe hier in Frankfort is zeer groot en rijke equipages ziet men in mee- nigte. Over de Main ligt een breede steene brug waarmede men in de zoogenaemde voorstad komt, 200 welke vrij groot is. Ons plan was eerst om met de dilligence op Hesse Cassel te gaan, maar daar wij vernamen dat dezelve zeer slegt en geduurende den winter 3 ½ dag onderweg is en in den zomer nagt en dag doorreisd, zo resolveerde wij (de) extra 205 post te neemen te meer daar zich in ons loge- ment een dame bevond die na Petersburg moest waarmee wij partij maakte om te- zamen na Cassel te reizen. Donderdag den 21 vertrokken wij 's morgens ½ 8 van Frankfort 210 en waren te ½ 11 te Niederwalschstad en te ½ 12 te Erlangen alwaar wij dineerden. In de nabijheid van deese plaats zijn veel salines of zout raffinaderijen die gansch anders zijn als de zoutkeeten in Holland. Wij konden 215 deeze salines niet nauwkeurig bezigtigen dewijl wij er er slegts voorbij reeden en geen tijd hadden om ons hier op te houden . Tussschen Erlangen en Gutespach was de weg zoo slegt dat wij tweemaal uit het rijtuig moesten. 220 Gelukkig dat wij de tweede keer een wagen voor ons zaagen die zoo wel als de onze in de klei vast zat want nu waren wij door weder blz. 8 225 zijdsche hulp spoedig weer in staat gesteld om onze reis voor te zetten. De lui die met ons in de dezelfde teegenspoed gedeeld hadden bevielen ons zoo wel dat wij kennis met hun maakten en daar zij ook na Cassel moesten zo bleeven onze rijtuigen bij elkan- 230 der 't geen onze reis zeer veraangenaamde. Te ½ 5 waren wij te Gutespach en te 8 uuren te Giesen waar wij overnachten en slegt gelogeerd waren. Ten 5 uuren vertrokken wij den andere morgen, zijnde 22, van hier en bevonden ons te ½ 10 te Marburg 235 waar wij 't middagmaal hielden. Hier bezaagen wij de Lutherse kerk, een oud gebouw, dog merk- waardig wegens de graftombes van de land- graven van Hesse Cassel en wel bijzonder die van de landgravin Maria Elisabeth, zijnde 240 de tombe van massief silver zeer zwaar ver- guld en met diamanten en kostbaare eedele gesteente omzet. De persoon die ons dit liet zien begroote de waarde hiervan op 1 ½ million guldens. Deze schat word agter twee ijzeren 245 deuren voorzien van zwaare hangslooten en nog een ijzer hek (er) om heen bewaard. De environs van deeze stad zijn zeer schoon. Niet ver van de stad zijn twee heerlijke door de natuur gevormde cascades. Te 12 uuren 250 reeden wij van hier passeerde nog eenige kleine dorpen en waren te 7 uuren te Jetsburg waar wij een slegt nagtverblijf hadden. Den 23 vertrokken wij 's morgens ten 7 uuren van hier 255 blz. 9 en waren te ½ 10 te Waberen en te 12 in een klein dorpje waar wij het middagmaal hielden, Wij pas- seerde nog drie dorpen en bevonden ons reeds te 260 4 uuren te Cassel waar wij onze intrek namen in "d' hotel a l' Eleoteur" waar men zeer wel en niet duur is. Den 24 's ochtends zagen wij de Parade, de Luthersche kerk en de geweezen Hofcapel die zeer schoon is en 265 waar verscheidene kunstige schilderstukken van van Z. H. Tischbein hangen er word nog dagen- lijks mis in geleezen hoewel de tegenwoordige landgraaf en keurvorst gereformeerd is. De vorige landgraaf Frederic de 2de, wiens 270 standbeeld op 't midden van de Fredericsplaats staat, is de stichter van deze capel waarin hij ook begraven is, alsmede van het museum. Na [4] den eeten wandelde wij na 't lusthuis Wilhelms- höhe bij 1 ½ uur gaans van de stad op een hoogte 275 aan de voet van de Carlsberg geleegen. Den 25 wandelden wij 's morgens 9 uuren weder na Wilhelmshöhe. Hier gekomen zijnde resolveerde wij de Carlsberg te beklimmen op welke op welke kruin een verbazend groot gebouw staat 't welk in een 280 piramide eindigt waarop Hercules op zijn knots rustende geplaatst is. Van de voet van de Carlsberg tot in de knots beklimd men een hoogte van 902 trappen. Het genoemde beeld is 32 voet hoog en 8 voet in den omtrek geheel 285 van koper zoowel als de piedestal. In de knots kunnen met 't grootste gemak 10 persoonen staan waaruit men zich eenig denkbeeld ma- ken kan van de enorme groote van dit beeld. 290 blz. 10 De groote cascade neemt derzelve begin op den top van de Carlsberg en heeft een val van 140 a 150 voet. Men kon dezelve niet laten loopen uit hoofde van de vorst. Dog wij zagen de waltwasser cascade 295 lopen welke door een zeer breede rots van 70 voet hoogte geformeerd word waaruit het water op ver- scheide plaatsen voortkomt 't welk een verrukkend gezigt opleeverd te meer daar het zich voordoed als alleen door de natuur zonder behulp 300 van de konst voortgebragt te zijn. 't geen ons bovenal frappeerde was de aquaduct welke van een steilte van 104 voet leinregt na beneden stoot. Ook zagen wij de groote fontein springen welke het water 140 voet opwierp kunnende een 305 hoogte van 190 voet bereiken. Dog dit laatste mag niet geschiede zonder dat de keurvorst op 't slot is en daartoe zijn toestemming geeft. 't geen mede het geval is met de schoone cascade welke onder de Duivelsbrug loopt. 310 Wij bezigtigden ook de talrijke broeijereyen en stookkasten waarin de perzikke boomen reeds in vollen bloei stonden. Ook kon men reeds rijpe kersen plukken. Verder waren hier alle soorten van bloemen en vreemde gewassen. 315 De menagerie is zeer groot dog wij zagen er geen vreemd gevogelte als alleen goud en zilver lakense faisanten. In de hartekamp welke zeer mooi aangelegd is waren slechts twee harten. Dwars door de plaats loopt 320 een chausseé zoo dat men met rijtuig tot op den top van de Carlsberg kan komen. blz. 11 Ook is op het landgoed zelfs digt bij het slot een 325 zeer goede herberg waar men van alles krijgen en zelfs dineeren kan. Wij bragten deezen dag met 't grootste genoegen door en verlustigden ons in de aangenaame wandelwegen terwijl wij geduurig als opgetogen waren door de meenigten van heerlijk uitgestrekte 330 gezigten. In één woord om zig eenig denkbeeld van deeze betooverende oord te maken diend men er zich in persoon te bevinden of wel zijn toevlugt te neemen tot de omstandige, dog altoos onvolle- dige beschrijving die door W. Döring er van in 't 335 licht gegeeven is. Daar wij deezen dag zoo veel te bezigtigen hadden zoo bleef ons geen tijd overig om 't groote slot en de Löwenburg van binnen te zien. Wij troffen hier een Hollandsch heer van de Caap aan, die ons plaats in zijn rijtuig aanbood. 340 Daar wij nu zeer vermoeid waren accepteerden wij dit met genoegen en reeden om 4 uuren te samen weer na de stad. Dinsdag den [5] 26 bezigtigden wij het museum 't geen dagelijks van 10 tot 12 te zien is. Het gebouw is nog nieuw 345 zeer schoon en behelsd een verzameling van enkele merkwaardigheden onder ander een bibliotheek bestaande uit circa 70.000 boeken welke alle in een superbe zaal die 't geheele front van 't gebouw beslaat geplaats zijn. Verders is er een 350 collectie van medailles, capellen, opgezette vogels en viervoetige dieren waar onder een oliphant, wild zwijn, leeuwin en twee tyggers, zijnde alle deeze dieren alhier in de menagerie geweest. Verder een cabinet van antiquiteiten 355 blz. 12 en kostbaarheden, ook van ertsen en steenen, een verzameling van ruines in en buiten Rome zeer konstig van kurk gemaakt . Ook zagen 360 wij hier iets zeer merkwaardigs namentlijk een bibliotheek waarvan ieder boek van een different soort van hout alhier in 't land gegroeit gemaakt is, zijnde van binnen hol en inhoudende 't blad de bloesem en vrucht 365 van dat hout. Zeer natuurlijk van wasch gemaakt. Verder is hier een verzameling van konstige uurwerken en automaten enz. Na de middag zagen wij de gallerij waar zeer schoone schilderstukken en verscheiden van 370 de beste Hollandsche meesters zijn. Den 27 bezigtigden wij 's morgens het keurvorstelijk slot 't welk een groot antiek gebouw is zowel van binnen als van buiten, dog voorlede jaar zijn eenige apartementen veranderd waar- 375 van wij er drie gezien hebben die zeer pragtig en rijk zijn vooral de audientiezaal waarin een troon voor de keurvorst staat. Dit slot word alleen door de keurvorstin bewoond, hebbende de keurvorst zijn verblijf op Bellevue 380 een groot gebouw aan een adelijke famille toebehoorende. Eenige huislijke oneenigheden moeten aanleiding tot dit separaat woonen gegeeven hebben voor zo ver wij van een der hofpages hebben kunnen bemerken. Vervol- 385 gens gingen wij buiten de stad om het Oran- gerie palais de orangerie en het marmer bad te zien. Laatst genoemde is vooral blz. 13 390 zeer merkwaardig, zijnde een groot vierkant ge- bouw van binnen geheel van marmer en met super- be marmeren beelden en basreliefs versierd alle door den beroemde beeldhouwer Monnot daartoe van Rome ontboden vervaardigd. Wordend 395 de som 't welk dit gebouw gekost heeft op 600.000 daalders begroot. Men kan zich hier van een warm en koud bad bedienen dog de keurvorstelijke famille maakt er weinig of geen gebruik van. De voorjaarmes begon den 26 zodat wij het 400 juist troffen van dezelve bij te woonen. Er is hier in 't najaar nog een mes, dog geen van beide kunnen bij de Frankforter messe vergeleeken worden. Na den middag gingen wij na het mes- huis zijnde een groot gebouw waarvan twee 405 etages tot gaanderijen gemaakt zijn welke vol kraamen zijn en waar men van alles koopen kan. Den 28 wandelde wij 's morgens op de Parade en na den middag na 't park 't welk even buiten 410 de stad agter het Orangerie Palais ligt. Het zelve is zeer groot en aangenaam langs de Fulda gesitueerd. Cassel is een schoone vroolijke stad en daar het een residentieplaats is en dus altijd een talrijk garizoen heeft zoo is het 415 er ook zeer levendig. De environs overtreffen alles en contribuëeren zeer veel om Cassel tot een der der aangenaamste verblijfplaatsen van Duitsch- land te maken. Vrijdag den 29 vertrokken wij 's morgens ½ 9 met de postwagen 420 van hier na Paderborn daar men ons aan het Posthuis verkeerd onderigt had. Zoo ver- blz. 14 namen wij niet voor dat wij reeds onderweg 425 waren van een der passagiers dat deeze wagen nagt en dag door reid dog toen was het te laat om van plan te veranderen. Hoewel wij beslooten er niet verder als tot Paderborn mee te gaan te meer daar deze wagen zeer slegt en 430 in de smaak van onze Gelderschen postwagens is. Te 12 uuren waren wij te Westuffel en reeden om 1 uuren van daar. Te 4 uuren bevonden wij ons te Warburg en te 5 te Ossendorff . Te 6 uuren werder van daar en 435 te 10 uuren arriveerden wij te Lichtenau en reeden om ½ 1 weder weg en kwamen te ½ 6 uur vermoeid en afgemat door het geweldige stooten van de wagen te Paderborn aan. Intuschen troffen wij het nog zeer gelukkig met de weg die 440 anders in deze tijd van 't jaar dikwijls bijna onbruikbaar is dog nu uit hoofde van de vorst redelijk goed was. Ook hadden wij vrij goed gezelschap. Men schijnt nu eindelijk overtuigd te zijn van de noodzakelijkheid om 445 door 't grootst gedeelte van Wesphaalen chaussees te laaten maaken , zijnde met dit nuttig werk reeds een aanvang gemaakt. Te Paderborn namen wij extra post en reeden des morgens 30 te ½ 9 af. Te 11 uuren waren wij in een klein 450 dorp waar wij iets nuttigden en bevonden ons te half 4 reeds te Lippstad. Hier logeerde wij bij de wed. Schluter bij wien men zeer wel is. Zondag den 31 vertrokken wij 's morgens om 6 uuren met extra 455 blz. 15 post van Lippstad en waren te 12 uuren te Hul- drop. Te 3 uuren passeerden wij Ham en en bevon- den ons te 8 uuren te Kauwen waar wij zeer 460 slegt gelogeerd waren. Den 1 april reeden wij 's morgens om 6 uuren van daar met het zelfde rijtuig van den voorigen dag 't welk wij tot Dusseldorff genoomen hadden. Te 7 uuren waren wij te Unna . In de nabijheid 465 van deze kleine stad zijn veel salines. ¼ over 9 waren wij te Affelbach in den omtrek van welk dorp zich vele koolmijnen bevinden. Te ½ 1 waren wij te Heerdicke waar wij dineer- den. Te 2 uuren reeden wij weer af en passeerde 470 voor deze plaats de Roer. Te 3 uuren waren wij te Wieringhasenen , te 5 uuren te Ke- belsberg en te 7 uuren te Schwelm waar wij overnachten. Den 2 reeden wij 's morgens om 7 uure van hier en 475 waren te ½ 8 te Langenfeld,. ½ 9 in de Gemaske en vervolgens te Erberfeld . De beide laatst ge- noemde plaatzen liggen slechts ¼ uur gaans van elkanderen en zijn zeer aangenaam tusschen bergen gesitueerd. Het getal der fabrieken hier is 480 zeer groot en de huizen zijn regulier gebouwd en veel beeter onderhouden als in de meeste Duitsche plaatzen die wij gezien hebben. In Erberfeld waar hier veele vermogende fabriquanten woonen zijn voornamelijk een meenigte schoone gebouwen. 485 Wij hielden ons hier 1 ½ uur op en kwamen te 2 te Metman alwaar wij dineerde. ½ uur gaans van deeze kleine stad is de Leanderhöhle welke voor zeer bezigtingswaardig gehouden word dog wij hadden de tijd niet om er na toe te gaan. 490 ½ over 2 reeden wij weer af en arriveerde te ½ 6 te Duss. blz. 16 5 april vertrokken wij 's morgens ½ 9 van Dusseldorff. Te 10 uuren passeerde wij Keyzerswerd. Te 11 Hoecken 495 en waren te 12 uuren te Duisborg waar wij in "De Goude Kroon" aan de publieke tafel aten. Te 2 uuren reeden wij van hier en passeerde ¼ uur van deze plaats de Roer. Te ½ 4 waren wij aan de Neue Müsse en te 7 uuren te Wezel waar wij in (de) "Römische Kaizer" 500 logeerden, 't geen een zeer goed logement is. Den 6 vertrokken wij 's morgens om ½ 5 met de postwagen van hier, passeerden ½ 7 Bieslig, 8 uuren Haffen, 9 uur Rees, waar wij een half uur stil waren. ½ 1 bevonden wij ons te Emmerich waar wij een 505 frugaal middagmaal hielden. Te ½ 2 reeden wij weer af en waren te 3 uuren te Elten. Hier bleven wij ½ uur en kwamen vervolgens om ½ 6 te Zevenaar. Te 8 uuren in Westervoord en te 9 uuren te Arnhem. Wij namen hier onzen in- 510 trek in "Den Arend bij Dusautois" bij wien wij vrij goed gelogeerd waren. Den 7 vertrokken wij 's morgens 8 uuren per postwagen van hier en passeerde te ½ 10 Elsum, 10 uuren Kingkum, 11 uuren Wageningen en om 12 uuren 515 waren wij aan de Grep waar wij ½ uur bleeven om te eeten. Om 1 uur passeerden wij Rheenen, 2 uuren Amerongen, 3 uuren Wijk bij Duurstede en waren om 5 uuren aan 't Huis ten Helle en om 7 uuren te Utrecht. Daar het hier den volgenden 520 dag paerdenmarkt was waren de logementen zoo vol dat eerst na een uur door de stad overal ge- dwaalt te hebben wij in 't oude "Castel van Antwerpen" onderdak kwamen. Den 8 vertrokken om ½ 10 met extra rijtuig van hier. 525 Te 12 uuren waaren wij te Oudewater, 1 uur te Haasdrecht en om 2 uuren te Gouda, daar dineerden. Reden om ½ 1 af, passeerde Moordregt en arriveerden te 6 uuren te Rotterdam.
Voetnoten:
Uitzicht op Slot Benrath in 1806.
Staalbronnen in Swalbach in 1800
De Orangerie, oorspronkelijk door Landgraaf Karl (1670-1730) als opdrachtgever als zomer residentie gebouwd . Het Marmerbad
met beelden van Pierre Monnot (1657-1735) is een onderdeel ervan. Jerome Napoleon
zou er later wilde feesten houden.